Η εμπορικότητα ενδυμάτων με επιπρόσθετες ιδιότητες

του Κωνσταντίνου Αντζουλάτου

Φινίρισμα είναι οι χημικές και μηχανικές διεργασίες που πραγματοποιούνται σε ένα κλωστοϋφαντουργικό προϊόν με σκοπό να του προσδώσουν ιδιότητες τις οποίες εκ φύσεως δεν διαθέτει. Πώς όμως επηρεάζεται η εμπορικότητα ενός ενδύματος με την προσθήκη ενός φινιρίσματος; Κατά πόσο οι καταναλωτές γνωρίζουν την ύπαρξη των φινιρισμάτων; Στα παραπάνω ερωτήματα προσπαθεί να απαντήσει μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε στις Η.Π.Α.

Στις Η.Π.Α. το 2011 ξοδεύτηκαν από τους καταναλωτές περίπου 9.5 τρισεκατομμύρια δολάρια για την αγορά αγαθών, από αυτά το 3% αφορούσε τον ρουχισμό. Συγκρίνοντας με τα οικονομικά δεδομένα του 2010 θα δούμε ότι υπάρχει μια συνολική αύξηση της κατανάλωσης κατά 2%, αλλά ταυτόχρονα υπάρχει μια μείωση στην αγορά ρουχισμού κατά περίπου 1%. Λαμβάνοντας υπόψη τους αυτήν την μείωση, οι κλωστοϋφαντουργικές επιχειρήσεις συνειδητοποίησαν ότι τα προϊόντα τους πρέπει να γίνουν πιο ανταγωνιστικά σε σχέση με άλλα προϊόντα, και για να το επιτύχουν αυτό, πρέπει να βελτίωσουν το βαθμό ικανοποίησης των καταναλωτών. Παραδοσιακά, αυτά που ζητούν οι καταναλωτές για τα ρούχα τους είναι η άνεση, η καλή εμφάνιση, η ανθεκτικότητα, και οι μειωμένες απαιτήσεις φροντίδας. Όμως, ένας τρόπος για να αυξηθεί ο βαθμός ικανοποίησης, είναι η εφαρμογή φινιρισμάτων που προσδίδουν νέα χαρακτηριστικά στα ενδύματα.

Δεδομένα από την αγορά των Η.Π.Α.

Το 2011 στις Η.Π.Α. η συνολική αξία του ρουχισμού που διατέθηκε από τα καταστήματα λιανικής πώλησης έφτασε  στα 226 δισεκατομμύρια δολάρια, με το 16% της αξίας να αφορά προϊόντα με ένα τουλάχιστον επιπρόσθετο χαρακτηριστικό. Από αυτά, το 44% αφορά αθλητικά είδη ένδυσης υψηλών προδιαγραφών που έχουν στόχο να υποβοηθήσουν τον αθλητή να επιτύχει αύξηση των επιδόσεών του. Το υπόλοιπο 56% αφορά μπλούζες (27%), παντελόνια (14%), τζιν (11%) και διάφορα άλλα προϊόντα ένδυσης (4%). Οι καταναλωτές που θα αγόραζαν ένα ένδυμα με επιπρόσθετα χαρακτηριστικά είναι κατά 51% άντρες και κατά 49% γυναίκες. Μέσα από τις απαντήσεις εμφανίζονται ως πιο χρήσιμα χαρακτηριστικά, για τους άντρες ο έλεγχος υγρασίας και το ατσαλάκωτο, ενώ για τις γυναίκες η ελαστικότητα-εφαρμογή των υφασμάτων.

Από την οπτική γωνία των καταναλωτών

Τι ζητάει ο καταναλωτής από ένα ένδυμα;. Αν και η απάντηση είναι υποκειμενική μπορούμε να πούμε ότι η άνεση, η εφαρμογή του ρούχου πάνω στο σώμα, το σχέδιο και το χρώμα είναι οι βασικές ανάγκες που θέλει πρωτίστως να  καλύψει ο σημερινός καταναλωτής. Σε δεύτερη σκέψη ο καταναλωτής αποζητά  την απαλότητα, τις επιπρόσθετες ιδιότητες ενός υφάσματος, την μάρκα του ενδύματος, την χώρα κατασκευής και τις επιπτώσεις στο περιβάλλον. Μέσω του φινιρίσματος μπορούμε να αυξήσουμε τον βαθμό ικανοποίησης από τις παραπάνω παραμέτρους κάνοντας το ένδυμα πιο επιθυμητό, αρκεί πρώτα το ένδυμα να έχει ικανοποιήσει τις πρωταρχικές ανάγκες του αγοραστή. Στην έρευνα που έγινε χρησιμοποιήθηκαν τέσσερα συγκεκριμένα φινιρίσματα: ατσαλάκωτο, έλεγχος υγρασίας, προστασία από UV ακτινοβολία και αντί-μικροβιακή προστασία. Τα αναφερόμενα φινιρίσματα επιδρούν σημαντικά στην ενίσχυση της ικανοποίησης των πρωταρχικών αναγκών. Το φινίρισμα του ελέγχου της μεταφοράς της υγρασίας από το εσωτερικό του ενδύματος προς το περιβάλλον οδηγεί στην μείωση της συγκέντρωσης της υγρασίας στο δέρμα, αυξάνοντας την αίσθηση της άνεσης στο χρήστη. To ατσαλάκωτο φινίρισμα βοηθάει στην συνολική εικόνα του ενδύματος, ενώ η αντοχή στην τριβή αυξάνει τον χρόνο ζωή του ενδύματος.

Στο δεύτερο σκέλος της έρευνας το κοινό κλήθηκε να απαντήσει ποιά από τα παραπάνω φινιρίσματα του ήταν γνώριμα και αν έχει αγοράσει κάποιο ένδυμα με συγκεκριμένο φινίρισμα.

1.    Ατσαλάκωτο (wrinkle resistance): Ένα μεγάλο ποσοστό καταναλωτών (81%) γνωρίζει τις ιδιότητες του ατσαλάκωτου, μάλιστα το 61% αυτών έχει αγοράσει κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα που έχουν υποστεί διεργασία ατσαλάκωτου. Η τεχνολογία δεν είναι πρόσφατη, υπάρχει εδώ και δεκαετίες, μάλιστα το 3% των συνολικών ενδυμάτων στα καταστήματα λιανικής πώλησης έχει αυτήν την ιδιότητα. Εφαρμόζεται κυρίως σε υφαντά πουκάμισα (48%), παντελόνια (32%), μπλούζες (14%) και σε ενδύματα εξωτερικής χρήσης (2%). Το τσαλάκωμα οφείλεται στην μετακίνηση – αναδίπλωση των μοριακών αλυσίδων που αποτελούν την ίνα. Η αναδίπλωση οφείλεται στην είσοδο μορίων νερού στις ελεύθερες περιοχές της ίνας δημιουργώντας χαλάρωση των κρυσταλλικών περιοχών αυτής, έτσι μια εξωτερική δύναμη οδηγεί την ίνα και κατ’ επέκταση το ύφασμα σε πλαστική παραμόρφωση. Το φινίρισμα του ατσαλάκωτου έχει ως στόχο να εμποδίσει την χαλάρωση των κρυσταλλικών περιοχών της ίνας. Για να επιτευχθεί αυτό υπάρχουν δύο τρόποι, είτε εισάγοντας χημικές ενώσεις μεγάλου μοριακού βάρους στις ελεύθερες περιοχές της ίνας, είτε δημιουργώντας περισσότερους δεσμούς μεταξύ των κρυσταλλικών αλυσίδων. Εταιρίες όπως είναι η llbean προσφέρει βαμβακερά παντελόνια και πουκάμισα με την ιδιότητα του ατσαλάκωτου.

2.    Διαχείριση υγρασίας (moisture management): Έρχεται δεύτερο σε αναγνωρισιμότητα (62%). Ένας στους τρείς έχει αγοράσει προϊόντα με το συγκεκριμένο χαρακτηριστικό, όπου εμφανίζεται στο 5% των ενδυμάτων που πωλούνται στα καταστήματα λιανικής. Η κύρια εφαρμογή του χαρακτηριστικού είναι στον τομέα της άθλησης.  Η διαχείριση της υγρασίας επιτυγχάνεται με την μεταφορά της υγρασίας από το εσωτερικό περιβάλλον  προς το εξωτερικό περιβάλλον μέσω της πορώδους δομής του κλωστοϋφαντουργικού προϊόντος. Σήμερα, υπάρχουν πολλές και διαφορετικές τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται για την διαχείριση της υγρασίας, με πιο διαδεδομένη και εύχρηστη τις μεμβράνες διαπερατότητας. Οι μεμβράνες ουσιαστικά είναι ένα πολυμερές υλικό σε μέγεθος κλίμακας μm, που αποτελείται από εκατομμύρια  πόρους/mm². Οι πόροι είναι αρκετά μεγάλοι ώστε για να εξέλθει η υγρασία αλλά ταυτόχρονα αρκετά μικροί για να εισέλθει νερό – σταγόνες. Η πρώτη εταιρεία που δημιούργησε την τεχνολογία μεμβρανών για κλωστοϋφαντουργική χρήση είναι η εταιρεία Gore-tex® και ύστερα ακολούθησαν οι Hyvent®, eVent® κ.λπ.. Εταιρείες όπως είναι η Patagonia, The North Face, Salomon, Columbia και Marmot έχουν υιοθετήσει αυτή την τεχνολογία.

3.    Προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία (UV protection): Έχει μικρότερα ποσοστά ζήτησης σε σχέση με τα δυο προαναφερθέντα φινιρίσματα, και εμφανίζεται στο 1% των ενδυμάτων που πωλούνται στα καταστήματα λιανικής πώλησης. Αφορά ενδύματα που χρησιμοποιούνται για εξωτερικές δραστηριότητες (αθλητισμός, στρατιωτικά).   Η εδραίωση του στο εμπόριο αντιμετωπίζει αρκετά προβλήματα κυρίως λόγω έλλειψης ενημέρωσης των καταναλωτών. Από τους ερωτηθέντες το 31% απάντησε πως η προστασία UV ακτινοβολίας είναι για την προστασία από τον ήλιο, 17% ότι βοηθάει στην αποφυγή εγκαυμάτων, και το 13% απάντησε ότι αναμένει προστασία από UV ακτινοβολία. Στην πραγματικότητα, η προστασία από την UV ακτινοβολία προστατεύει ως ένα βαθμό από την UVA και την UVB ακτινοβολία, ο οποίος εξαρτάται από τη σύνθεση των νημάτων, την δομή του υφάσματος, το χρώμα και το φινίρισμα που έχει το κλωστοϋφαντουργικό προϊόν.   Η πρώτη εφαρμογή έγινε σε ενδύματα ορειβασίας, διότι εξαιτίας του ύψους οι ορειβάτες δέχονται αυξημένα επίπεδα UV ακτινοβολίας. Εταιρείες όπως είναι η Polartec® ασχολούνται με την εφαρμογή φινιριστικών μεθόδων προστασίας από την υπεριώδη ακτινοβολία (UV) σε κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα.

4.    Αντιμικροβιακή προστασία (Anti-microbial): Συναντάται στο 1% των ενδυμάτων που πωλούνται στις Η.Π.Α. Τα αποτελέσματα της έρευνα έδειξαν ότι το 46% έχει ακούσει σχετικά με αυτό το χαρακτηριστικό, εκ των οποίων το 15% έχει αγοράσει ένδυμα με αντιμικροβιακή προστασία. Οι καταναλωτές δεν έχουν σαφή εικόνα ποίος είναι ο σκοπός του συγκεκριμένου χαρακτηριστικού. Συγκεκριμένα το 25% περιμένει αντίσταση στα βακτήρια, το 10% αντισηπτική δράση στους εξωτερικούς παράγοντες και το 6% περιμένει ότι το ένδυμα θα παραμένει καθαρό από βακτήρια. Αυτή η αβεβαιότητα δημιουργεί αρνητικό κλίμα στον καταναλωτή την ώρα που σκέφτεται να αγοράσει ένα ένδυμα με αυτό το χαρακτηριστικό. Σκοπός της αντιμικροβιακής προστασίας είναι να σκοτώσει ή να εμποδίσει την ανάπτυξη μικροοργανισμών που μεταφέρονται κυρίως μέσω του ιδρώτα στην επιφάνεια ή στην εσωτερική δομή του υφάσματος. Η αντιμικροβιακή προστασία είναι ουσιαστικά χημικές ουσίες που επιλέγονται ανάλογα με τη χρήση του τελικού προϊόντος. Στο εμπόριο εταιρίες όπως είναι η heiq και η Dow Microbial Control αναπτύσσουν αντιμικροβιακές προστασίες.


Η προστιθέμενη αξία των προϊόντων σε συνάρτηση με την ικανοποίηση των καταναλωτών

Το τρίτο και τελευταίο σκέλος της έρευνας, έδειξε ότι οι καταναλωτές δηλώνουν ικανοποιημένοι από την αγορά ενδυμάτων με τα προαναφερθέντα φινιρίσματα σε ποσοστό μεγαλύτερο από 80%. Μάλιστα η ικανοποίηση τους είναι τέτοια που δηλώνουν ότι είναι πρόθυμοι να βάλουν πιο βαθιά  το χέρι στην τσέπη για να αγοράσουν ενδύματα με επιπρόσθετες ιδιότητες.


Βασισμένο στο άρθρο: Kitchings,K.S., & Coates,J., Cotton Incorporated (2012). Performance Features: Consumer’s Expectations Versus Retail Realities. AATCC Review November/December 2012, 36-40